JAK ZAPROJEKTOWAĆ WYGODNE SCHODY ZABIEGOWE?

Zastanawialiście się kiedyś, dlaczego w większości projektów typowych są schody zabiegowe? Ponieważ zajmują najmniej miejsca w porównaniu do innych schodów. A miejsce przeznaczone na szeroko pojętą „komunikacje” jest dla potencjalnego inwestora miejscem straconym. Dlatego architekci, by zmaksymalizować powierzchnię użytkową domów, ochoczo takie schody projektują, często popełniając przy tym błędy.

Zaprojektowanie schodów zabiegowych wydaje się sprawą prostą – przecież wystarczy podzielić okrąg na kilka części i już. Otóż zaprojektowanie wygodnych schodów zabiegowych wymaga większego wysiłku i większej wiedzy. Ogólnie schody są taką częścią budynku, którą najłatwiej popsuć czy to na etapie projektu, czy też wykonawstwa. Zaczynając od podstaw – ilość stopni w biegu, wysokość i szerokość stopni oraz szerokość samego biegu regulują Warunki Techniczne.

Zgodnie z WT maksymalna ilość stopni w biegu to 17, ale nie dotyczy to zabudowy jednorodzinnej – mimo to przyjęło się, aby tej liczby nie przekraczać. Wysokość stopnia Warunki Techniczne ograniczają do 19 cm, a minimalną szerokość użytkową biegu do 80 cm. Szerokość stopnia wynika ze wzoru 2h + s = 60 – 65 cm, ale przy schodach zabiegowych ustawodawca wprowadził wymaganie, aby minimalna szerokość stopnia zabiegowego wynosiła 25 cm w odległości nie większej niż 0,4 m od poręczy balustrady. 

Tyle suchej teorii – teraz na prostym przykładzie rozliczymy klatkę schodową. Załóżmy, że wysokość kondygnacji liczona od poziomu wykończonego parteru do poziomu wykończonego piętra wynosi 2,80 m. Wygodna wysokość stopnia to około 15 cm – 17 cm, zatem (mając w pamięci maksymalną ilość stopni w biegu), aby obliczyć wysokość stopnia wykonamy działanie:

280 cm / 16 = 17,50 cm

Wyszło trochę więcej niż zakładaliśmy, ale wciąż mieścimy się w przedziale. Teraz obliczmy szerokość stopnia: 

2h + s = 60 – 65 cm, czyli 60 – 2*h = 25 cm, 65 – 2*h = 30 cm

Aby zbytnio nie „rozdmuchiwać” wymiarów klatki przyjmiemy wymiar szerokości stopnia równy 25 cm. Podsumowując mamy 16 stopni, wysokich na 17,5 cm i szerokich na 25 cm. Na rysunku wygląda to tak:

Czy te schody będą wygodne? Spełniliśmy wszystkie wymagania zawarte w Warunkach Technicznych, zatem powinny – ale nie będą. Dlaczego? Ponieważ optymalna szerokość stopnia (czyli 25 cm) jest tylko w jednym miejscu, a im dalej lub bliżej szybko się zwiększa, lub zmniejsza, co wymusza na nas skrócenie bądź wydłużenie kroku, co nie jest dobre na schodach, dlatego też WT zabraniają stosowania schodów zabiegowych w budynkach opieki zdrowotnej. Co możemy zrobić, by tę sytuację poprawić? Możemy wykonać korektę stopni! Wykonujemy to jak na poniższym rysunku:

  

Aby wykonać korektę, z góry zakładamy ile stopni będzie nieskorygowanych – w powyższym przypadku trzy pierwsze 1, 2, 3 oraz trzy ostatnia 13, 14, 15. Linię krawędzi przednóżka 4 stopnia przedłużamy – linia ta pokryje się z linią przednóżka stopnia 13. Przedłużając linię krawędzi stopnia nr 8, przechodzące przez środek okręgu wyznaczającego zabieg aż do przecięcia z linią 4 – 13, otrzymamy na nim odcinek a1. Odcinek a1 odmierzamy w prawo i lewo tyle razy ile będzie korygowanych stopni. W powyższym przykładzie mamy a1 = a2 = a3 =a4 = a5. Następnie łączymy koniec odcinka a5 z punktem przecięcia lini podziałowej schodów z linią przednóżka stopnia 4 – w ten sposób otrzymujemy skorygowany kształt stopnia. Z kolejnymi punktami postępujemy analogicznie. Z praktyki wynika, że w normalnych klatach schodowych wystarczy skorygować 8 stopni (nie licząc środkowego). Gotowe schody po korekcie wyglądają tak:

Jak widać, po „korekcie” stopnie zbliżają się do równoległości i mają wygodną szerokość na większej części schodów. Ułatwia to wydatnie użytkowanie schodów, szczególnie gdy idziemy w dwie osoby. Ta sama klatka schodowa po korekcie mniejszej ilości stopni wyglądałaby tak:

W świadomości inwestorów pokutuje stwierdzenie, że schody zabiegowe nie mogą być wygodne i łatwo się na nich potknąć. To wszystko może być prawdą, jeśli schody zostały źle zaprojektowane. Jeśli spełnione są zasady podane w Warunkach Technicznych oraz wykonamy korektę zabiegu, schody zabiegowe mogą być tak samo wygodne jak te o biegach prostych, wciąż zajmując dużo mniej miejsca niż one.

- Piotr