JAK PRAWIDŁOWO KOTWIĆ DACH?

Prawidłowe zakotwienie murłaty do wieńca gwarantuje, że w trakcie coraz częstych u nas wyjątkowo silnych wiatrów dach pozostanie na swoim miejscu. Ten często pomijany detal pełni niezmiernie ważną rolę w konstrukcji - kilka prętów z nakrętkami przenosi siły rozporu, parcia i ssania wiatru z połaci na wieńce. Rozstaw kotew do murłaty zależy od konstrukcji i schematu statycznego jaki projektant przyjął dla dachu. Tradycyjnie przyjmuje się kotwienie murłaty do wieńca nie rzadziej niż co 2 m, a jeśli w ścianie kolankowej występują trzpienie usztywniające bez wieńca to kotwy przyjmuje się w rozstawie trzpieni.

Zwykle jednak rozstaw kotew powiązany jest z rozstawem krokwi i przyjmowany jako podwójny rozstaw krokwi. Jednakże projekt budowlany powinien uściślać rozstaw, długość i klasę kotwy - jeśli tego nie ma w dokumentacji należy wystąpić do projektanta części konstrukcyjnej o uzupełnienie braków. Ogólnie rzecz biorąc: w projekcie powinien być wyspecyfikowany pręt o odpowiedniej średnicy, klasie i długości z podaną długością części nagwintowanej. Zwykle przyjmuje się:

• zakotwienie pręta w betonie na długości 40 jego średnic, czyli np. dla średnicy 16 mm, minimalna długość pręta w betonie to 64 cm, jeśli wieniec jest niższy, pręt zagina się w "L" średnicą gięcia: "4*średnica pręta" dla średnicy mniejszej lub równej 16 mm oraz "7*średnica pręta" dla średnicy pręta większej niż 16 mm,
• klasę pręta przyjmuje się min. 5.6 lub 8.8, 
• część gwintowa pręta powinna być tak dobrana aby gwint kończył się w miejscu podkładki, zatem gwint powinien występować wyłącznie poza przekrojem drewnianym.

Podkładki również mają znaczenie - powinny równomiernie rozkładać docisk śruby do drewna na jak największej powierzchni. Dlatego należy uzywać specjalnych podkładek do drewna, tzw. poszerzanych (a nie zwykłych maszynowych). Podkładki powinny spełniać poniższe wymagania:

• grubość podkładek kwadratowych nie mniejsza niż 0,25 średnicy śruby, 
• grubość podkładek okrągłych nie mniejsza niż 0,3 średnicy śruby, 
• bok podkładek kwadratowych powinien wynosić 3,2 średnicy śruby.

Drewno które trafia na budowę rzadko kiedy bywa odpowiednio sezonowane. Tarcica na więźbę w 90% przypadków przyjeżdża prosto z traka, więc nie ma szans na wymaganą 18% wilgotność. Inna sprawa, że praktycznie nikt nie sprawdza wilgotności drewna zabudowywanego, co również jest błędem gdyż podczas schnięcia konstrukcji drewno zmniejsza swoją objętość i paczy się w dowolnym kierunku. Czas sezonowania drewna (na powietrzu, pod zadaszeniem), można w przybliżeniu oszacować  wg. wzoru: 

Tm = k * d, 

gdzie Tm to liczba miesięcy, d to grubość tarcicy w cm, a k to współczynnik zależny od gatunku drewna. Dla sosny k = 4,50. Tak więc jeżeli sezonujemy krokwie o grubości np. 8 cm, to należy je sezonować: 

Tm = 4,50 * 8 = 36 miesięcy

Jeśli sucha zabudowa została wykonana przed zakończeniem procesu schnięcia drewna to mogą pojawić się pęknięcia płyt, nie wynikające z pracy dachu, ale właśnie z wysychania konstrukcji. Zmniejszenie objętości drewna podczas schnięcia powoduje, że połączenia śrubowe (czy to krokiew-jętka czy murłata-wieniec) zaczynają się luzować, a potem dachy mimo gęstego kotwienia fruwają po wsi, gdyż połączenie nie spełnia już swojego zadnia. 

Na koniec budowy dachu cieśla lub kierownik budowy powinien poinstruować inwestora aby po przykryciu dachem sprawdził dociągnięcie śruby do murłaty i skontrolował wszystkie inne połączenia śrubowe w dachu. Dlatego też w połączeniach ciesielskich odchodzi się od śrub na rzecz wkrętów z frezem. Śruby stosuje się tylko tam gdzie są absolutnie konieczne. 

Wszystkie te informacje powinny się znaleźć w projekcie, a w razie ich braku projektant zostawia to do decyzji cieśli. Dobry fachowiec wie, z doświadczenia jak powinno być wykonane kotwienie i zrobi dobrze, kiepski zrobi jak umie czyli zwyczajnie źle. 

Pytanie, czy każdy inwestor potrafi określić czy wykonawca zna się na swojej robocie?

- Piotr